Dương Danh Dy

alt

Chân dung Dương Danh Hy

Dương Danh Dy (楊名易) sinh 1934 mất 2018 thọ 84 tuổi, là nhà ngoại giao, cựu Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu, Trung Quốc, học giả hàng đầu Việt Nam trong nghiên cứu về vấn đề Trung Quốc.

Ông Dương Danh Dy xuất phát không phải nhà ngoại giao. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông được phân công làm đại diện thương mại Việt Nam ở Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh. Những vốn liếng kiến thức về Trung Quốc của ông khiến cho một cán sự ở sứ quán là ông Lưu Đoàn Huynh rất thích, hai người sau đó trở thành bạn thân.

Khi về nước, ông Huynh có giới thiệu ông Dy với Vụ trưởng Vụ Trung Quốc là ông Hoàng Bảo Sơn. Sau khi nói chuyện với ông Dy, ông Hoàng Bảo Sơn có nói lại với ông Huynh rằng:

Tay này ghê gớm lắm, nhưng mình dùng được. Chứ để hắn lọt vào tay người khác, họ trù hắn chết.

Và ông Dy đã theo về Bộ Ngoại giao.

Ông Dy nói rằng ông vốn xuất thân là dòng dõi nhà nho, có cụ là Tuần phủ Thái nguyên và Đốc học Hà Nội Dương Đình Lập, và ông ngoại, học trò và con rể cụ Dương Đình Lập, là Cử nhân Đông tác Nguyễn Hữu Cầu, một trong những sáng lập viên của Trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Tính ông Dy tương đối ngang bướng, cãi cho bằng được để bảo vệ ý kiến của mình.

Nhưng khi về Bộ Ngoại giao, người trực tiếp ảnh hưởng đến con đường tiến thân, với tư cách một chuyên gia về Trung Quốc của ông Dy chính là Thứ trưởng Nguyễn Cơ Thạch. Sau một lần gọi ông lên nói chuyện về tình hình Trung Quốc, ông Thạch mê ông luôn.

Vì vậy, hễ có việc gì liên quan đến Trung Quốc, ông Thạch lại gọi ông lên trao đổi trực tiếp. Ông Thạch nói:

Làm việc với những lãnh đạo khác, không hiểu biết gì, chán lắm.

Có việc gì cậu cứ lên đây, anh em mình trao đổi, bàn bạc.

Kỷ niệm ông Dy nhớ nhất là năm 1966, trong cuộc Cách mạng Văn hóa, Phó Thủ tướng Trung Quốc Đặng Tiểu Bình bị Chủ tịch Mao Trạch Đông kết tội là tên tư bản số 2 trong Đảng Cộng sản Trung Quốc, và cắt hết chức vụ. Ông Nguyễn Cơ Thạch có hỏi ông Dy rằng liệu Mao Trạch Đông có giết Đặng Tiểu Bình không, ông Dy nói rằng:

Chắc là không, vì Mao biết Đặng là người giỏi, có lúc vẫn dùng.

Kết quả đúng như vậy, đến năm 1973 Đặng được phục chức. Ông Thạch rất nể những phân tích và tiên đoán của ông Dy. Dù ông Thạch muốn đề bạt ông Dy lên cấp vụ, nhưng nhiều người không thích vì tính ngang bướng của ông, và ông Dy vẫn chỉ làm cán sự, rồi chuyên viên Bộ Ngoại giao.

Điều duy nhất khác biệt là dưới thời ông Thạch, làm thứ trưởng rồi bộ trưởng, ông Dương Danh Dy và ông Lưu Đoàn Huynh là hai cán sự rồi chuyên viên duy nhất được tham dự giao ban cấp vụ của Bộ Ngoại giao. Ông Dy vẫn kiên trì làm tư vấn cho lãnh đạo Bộ Ngoại giao về tình hình Trung Quốc, và tham gia vào các đề tài lớn về Trung Quốc.

维河 (Wéi Hé)

Dương Danh Dy

Danh sách

Nguyên nhân khóc than

Nguyên nhân của sự tự ti

Lấy bất biến ứng vạn biến

Tính cách người các tỉnh tại Trung Quốc